CommuniCare: gedeelde verantwoordelijkheid voor goede communicatie
Het oplopen van hersenletsel betekent meestal een zeer ingrijpende verandering in het leven van een getroffene. Ook het leven van mensen in de naaste omgeving zoals partner, kinderen, en vrienden verandert drastisch. Een CVA is op zich al aangrijpend, maar wordt bij de getroffenen met afasie extra traumatisch, omdat zij ook niet meer kunnen communiceren zoals voorheen met hulpverleners, of naasten. De persoon met afasie (PMA) zit opgesloten in een woordeloze wereld, terwijl hij juist de interactie met anderen zo hard nodig heeft om zijn ziekte te verwerken en te zoeken naar een nieuw evenwicht. Dit communicatieprobleem heeft directe gevolgen voor de zorg die PMA ontvangen:
• PMA hebben een verhoogde kans op het ontvangen van ongepaste of inadequate zorg in vergelijking met CVA-getroffenen zonder afasie (Hemsley et al., 2013),
• daarnaast hebben ze een verhoogde kans op een depressie (Nys et al., 2005a),
• en zelfs een hogere kans op vroegtijdig overlijden (Bersano et. al., 2009).
De uitdagingen in de communicatie met PMA wordt ook door zorgprofessionals als zodanig ervaren. Er bestaat onzekerheid bij zorgprofessionals over de communicatie met PMA; zij voelen zich onvoldoende toegerust om vertrouwelijke en effectieve communicatie te faciliteren (Leach, Cornwell,
Fleming & Haines, 2010; Burns, Baylor, Morris, McNalley & Yorkston, 2012). Dit leidt tot asymmetrie in de communicatie. Dit terwijl zorgprofessionals zich zeer bewust zijn van de noodzaak van zorgvuldige en adequate communicatie, in een tijdperk waarin zelfredzaamheid en eigen regie centraal staan (Kaljouw & van Vliet, 2015).
In het project CommuniCare staat communicatieve participatie centraal. De interventie CommuniCare voor zorgverleners stelt (zorg)professionals in staat communicatieproblemen te minimaliseren, door hen op te leiden om de communicatie met PMA actief te ondersteunen. De interventie bestaat uit een combinatie van scholing, de ontwikkeling van communicatie ondersteunende hulpmiddelen en een grondige inbedding van de principes van de interventie in (het beleid van) de zorginstelling, zodat iedereen zorgprofessional zich medeverantwoordelijk voelt voor optimale communicatie. Dit praatje zal ingaan op de interventie zelf, en op de uitdagingen en kansen die we tegen (zijn ge)komen bij de implementatie in zorginstellingen.